Powered By Blogger

Δευτέρα 8 Απριλίου 2013

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΑΣ ΠΟΙΗΤΗ
215 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ
 
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Διονύσιος Σολωμός
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο Διονύσιος Σολωμός (1798-1857) - Ὁ ἐθνικὸς ποιητὴς τῆς Ἑλλάδος
Μήγαρις ἔχω ἄλλο στὸ μυαλό μου, πάρεξ ἐλευθερία καὶ γλῶσσα.

Αν και δεν πολέμησε ποτέ με όπλα, ο Σολωμός πολέμησε με την πένα του για να είναι αυτή η γωνιά του πλανήτη ελεύθερη από το δεσποτισμό Κεντρικὸ πρόσωπο τῆς Ἑπτανησιακῆς σχολῆς, ὁ Διονύσιος Σολωμὸς ὁρίστηκε ἐθνικὸς ποιητὴς τῆς Ἑλλάδας ὄχι μόνον γιατί ἔγραψε τὸν Ἐθνικὸ Ὕμνο, ἀλλὰ καὶ γιατί ἐπηρέασε σὲ μεγάλο βαθμὸ τὸν νεοελληνικὸ ποιητικὸ λόγο. Συνοπτικὰ οἱ σταθμοὶ τῆς ζωῆς τοῦ ἔχουν ὡς ἑξῆς:
Γεννήθηκε στὴ Ζάκυνθο τὸ 1798, ἐξώγαμο τέκνο τοῦ κόντε Νικόλαου Σολωμοῦ καὶ τῆς Ἀγγελικῆς Νίκλη. Ἔμεινε ὀρφανὸς σὲ νεαρὴ ἡλικία, ἀλλὰ τὰ ἄφθονα οἰκονομικὰ μέσα τοῦ ἐπέτρεψαν νὰ συνεχίσει τὶς σπουδές του. Σὲ ἡλικία δέκα χρονῶν, συνοδευόμενος ἀπὸ τὸν οἰκοδιδάσκαλό του καθολικὸ ἀββᾶ Σάντο Ρόσι, πῆγε στὴ Βενετία (λύκειο), Κρεμόνα (λύκεια) καὶ τὴν Παβία τῆς Ἰταλίας (Νομικὴ Σχολή).
Από νωρίς αντιλήφθηκε πως η αγάπη του ήταν η ποίηση, ενώ έγραφε καθ'όλη την διάρκεια των σπουδών του. Την περίοδο εκείνη έρχεται σε επαφή με διαπρεπείς φιλοσόφους, φιλολόγους και αξιόλογους εκπροσώπους της λογοτεχνικής κίνησης της εποχής.
Δεδομένων τῶν φιλολογικῶν ἐνδιαφερόντων του, ἡ ἄνθηση τῆς ἰταλικῆς φιλολογίας δὲν τὸν ἄφησε ἀνεπηρέαστο. Καθὼς μάλιστα μιλοῦσε πλέον θαυμάσια τὴν ἰταλικὴ γλώσσα, τὰ ποιήματα τοῦ τὰ ἔγραφε ἰταλικά. Ἐξάλλου γνωρίστηκε μὲ γνωστὰ ὀνόματα τῆς πνευματικῆς Ἰταλίας (πιθανῶς Μαντσόνι, Μόντι κ.ἄ.), μπῆκε στοὺς φιλολογικοὺς κύκλους τους καὶ τελειοποιούμενος στὶς ποιητικὲς κατακτήσεις του, ἐξελισσόταν σ᾿ ἕναν καλὸ ποιητὴ τῆς ἰταλικῆς γλώσσας.
Τὸ 1818 χρειάστηκε νὰ γυρίσει στὴ Ζάκυνθο, ἀλλὰ τὰ δέκα χρόνια ποὺ ἔζησε στὴν Ἰταλία βέβαια τὸν ἐπηρέασαν ἀρκετὰ ὥστε συνέχισε νὰ γράφει στὴν Ἰταλική. Ἄρχισε τότε νὰ διαβάζει Χριστόπουλο, νὰ μελετάει τὰ δημοτικὰ τραγούδια, νὰ παρακολουθεῖ ὅλη τὴν πρὶν ἀπ᾿ αὐτὸν ποιητικὴ παραγωγὴ (προσολωμική), ὥσπου νὰ εἶναι σὲ θέση νὰ γράψει ἑλληνικὰ ποιήματα.
Τὸ 1828 μετὰ ἀπὸ προστριβὲς καὶ οἰκονομικὲς διαφορὲς μὲ τὸν ἀδελφό του Δημήτριο, ὁ Σολωμὸς πηγαίνει στὴν Κέρκυρα, σημαντικὸ πνευματικὸ κέντρο τῆς ἐποχῆς, καὶ ζεῖ ἐκεῖ στὸ ἐπίκεντρο ἑνὸς κύκλου θαυμαστῶν καὶ ποιητῶν, ἑνὸς πυρήνα ἀπὸ πνευματικοὺς ἀνθρώπους μὲ μεγάλη μόρφωση, μὲ προοδευτικὲς καὶ φιλελεύθερες ἰδέες, μὲ αἰσθητικὴ κατάρτιση, μὲ αὐστηρὲς ἀξιώσεις ἀπὸ τὴν τέχνη καὶ μὲ φιλοδοξίες γιὰ μίαν ἀναγέννηση τῆς Νεοελληνικῆς Γραμματείας. Εἶναι ὁ κύκλος ποὺ δημιούργησε τὴν Ἑπτανησιακὴ Σχολή, μὲ καθοδηγητὴ καὶ σύμβουλο τὸν Σολωμό. Ἀπὸ τὸν κύκλο αὐτὸν ἀρχίζει ἡ ποιητικὴ ἄνοδος τῆς ἑλληνικῆς ποίησης, πολλὲς δεκαετίες πρὶν ἀπὸ τὴν Ἀθήνα, ὅπου ὁ Παλαμᾶς ἐπιχείρησε μία δεύτερη ποιητικὴ ἀναγέννηση.
Τὴν περίοδο 1833-1838, παρόλο ποὺ οἱ σχέσεις μὲ τὸν ἀδελφό του εἶχαν ἀποκατασταθεῖ, ἡ ζωή του συνταράχθηκε ἀπὸ μία σειρὰ δίκες, στὶς ὁποῖες ὁ ἑτεροθαλὴς ἀδελφός του Μανόλης Λεονταράκης ἀπὸ τὴν πλευρὰ τῆς μητέρας του διεκδικοῦσε τμῆμα τῆς πατρικῆς περιουσίας. Παρόλο ποὺ ἡ κατάληξη τῆς περιπέτειας ἦταν εὐνοϊκὴ γιὰ αὐτὸν καὶ τὸν ἀδελφό του, ἡ δικαστικὴ διαμάχη ὁδήγησε σὲ ἀποξένωση τοῦ Σολωμοῦ ἀπὸ τὴ μητέρα του καὶ στὴν ἀπόσυρσή του ἀπὸ τὴ δημοσιότητα.
Ὁ Σολωμὸς στὸ διάστημα 1847-51 ἐπιχείρησε νὰ ξαναγράψει ἰταλικὰ ποιήματα. Ὡστόσο, τὰ προβλήματα ὑγείας ποὺ ἀντιμετώπιζε ἦταν σοβαρά, μετὰ ἀπὸ ἀλλεπάλληλες ἐγκεφαλικὲς συμφορήσεις. Ἦταν τόσο γενικὴ καὶ στέρεη ἡ φήμη του, ὥστε ὅταν μαθεύτηκε ὁ θάνατός του (21 Νοεμβρίου 1857) ὅλος ὁ λαὸς πένθησε. Τὸ θέατρο τῆς Κέρκυρας ἔκλεισε, ἡ Ἰόνια Βουλὴ σταμάτησε τὶς ἐργασίες της καὶ ἀποφάσισε νὰ γίνει δημόσιο τὸ πένθος γιὰ τὸν ποιητή. Τὰ ὀστᾶ του μεταφέρθηκαν στὴ Ζάκυνθο τὸ 1865. Ἰδιότροπος καὶ μονήρης ἄνθρωπος, μὲ ἀνίκητη ἕξη γιὰ τὸ ἀλκοόλ, ὁ Σολωμὸς ποτὲ δὲν παντρεύτηκε.
Η παράδοση τοῦ σολωμικοῦ ἔργου
Ζῶν ὁ ποιητὴς δημοσίευσε μόνον ἕνα μικρὸ μέρος τοῦ ἔργου του. Ἡ ποιητικὴ φήμη του ὀφειλόταν κυρίως στὸ νεανικό του ἔργο «Ὁ Ὕμνος πρὸς τὴν Ἐλευθερίαν». Τὰ περισσότερα καὶ καλύτερα ποιήματά του, ἰδίως ἐκεῖνα ποὺ ἀνήκουν στὸ ὥριμο ἔργο του ἔμειναν ἀνέκδοτα, ἀνολοκλήρωτα καὶ ἀκατάστατα γραμμένα στὰ αὐτόγραφα τετράδια του ἢ σὲ σκόρπια φύλλα. 
Δυὸ χρόνια μετὰ τὸ θάνατό του, τὸ 1859, κυκλοφόρησε τὸ Διονυσίου Σολωμοῦ, Τὰ εὑρισκόμενα, μὲ πρόλογο τοῦ Ἰακώβου Πολυλᾶ, ἑνὸς ἀπὸ τοὺς ὀξυνούστερους παράγοντες τοῦ φιλολογικοῦ του κύκλου, ποὺ ἔμεινε πλέον καὶ ὁ καθοδηγητὴς τῶν σολωμικῶν ποιητῶν. Ἐργαζόμενος μὲ μεθοδικότητα ὁ Πολυλᾶς κατόρθωσε νὰ ἀποκαταστήσει καὶ ὡς ἕνα σημεῖο νὰ ἀνασυνθέσει τὸ ἑλληνικὸ κείμενο τῶν σολωμικῶν ποιημάτων.
Στὸν Λίνο Πολίτη ὀφείλεται ἡ τρίτομη ἔκδοση τῶν Ἁπάντων του Σολωμοῦ (1948) καὶ ἡ δίτομη διπλωματικὴ ἔκδοση τῶν Αὐτόγραφων ἔργων, (1964) ποὺ παρουσίασε σὲ τυπογραφικὴ μεταγραφὴ καὶ φωτοτυπικὴ μορφὴ τὰ σολωμικὰ τετράδια. Ὅπως εἶναι φυσικὸ ἡ παρουσίαση τῶν σολωμικῶν τετραδίων ἔδωσε μία νέα ὤθηση στὴ σολωμικὴ ἔρευνα καὶ ἔθεσε βάσεις γιὰ τὴν ἐπίλυση τοῦ ἐκδοτικοῦ προβλήματος. Ἡ τέταρτη καὶ πλέον πρόσφατη «Ποιήματα καὶ πεζά» ἀπὸ τὸν Στυλιανὸ Ἀλεξίου (1994) ἀναθεώρησε ἀρκετὰ τὶς ἐκδόσεις Πολυλᾶ καὶ Πολίτη, καθὼς ἔθεσε ὡς στόχο της τὴν ἑνιαία παρουσίαση τῶν ὁλοκληρωμένων ἔργων καὶ τῶν πληρέστερων ἀποσπασμάτων τοῦ Σολωμοῦ.
1. Αγνώστου ποιήματος απόσπασμα [Carmen Seculare]  | 
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1948) 
 
2. Για το θάνατο της Aιμιλίας Pοδόσταμο
  (από τα Ποιήματα και Πεζά, Στιγμή 1994) 
 
3. H Γυναίκα της Zάκυθος  | 
  (από το «H Γυναίκα της Zάκυθος. Mία νέα ανάγνωση της πρώτης μορφής παρουσιασμένη από τον Γ. Π. Σαββίδη», Περίπλους, Γ΄ 10, Άνοιξη-Kαλοκαίρι 1986) 
 
4. H Eυρυκόμη
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
5. Η Φαρμακωμένη  | 
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
6. O θάνατος του βοσκού
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
7. O Kρητικός
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
8. Ο Λάμπρος. H Ημέρα της Λαμπρής 1.
  (από τα Ποιήματα και Πεζά, Στιγμή 1994) 
 
9. Ο Πόρφυρας
  (από τα Ποιήματα και Πεζά, Στιγμή 1994) 
 
10. Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν  |   | 
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1948) 
 
11. Oι Eλεύθεροι Πολιορκημένοι. Aπό το Γ΄ Σχεδίασμα
  (από τα Ποιήματα και Πεζά, Στιγμή 1994) 
 
12. Oι Eλεύθεροι Πολιορκημένοι. Σχεδίασμα A΄
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
13. Oι Eλεύθεροι Πολιορκημένοι. Σχεδίασμα B΄
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
14. Oι Eλεύθεροι Πολιορκημένοι. Σχεδίασμα Γ΄
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
15. Πειρασμός  | 
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1948) 
 
16. [Tο Kολύμπι]
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961) 
 
17. Tο όνειρο της Mαρίας  | 
  (από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1948)
1 
Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη 
τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή, 
σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν ὄψη, 
ποῦ μὲ βία μετράει τὴ γῆ.
 
2 
Ἀπ᾿ τὰ κόκαλα βγαλμένη 
τῶν Ἑλλήνων τὰ ἱερά, 
καὶ σὰν πρῶτα ἀνδρειωμένη, 
χαῖρε, ὢ χαῖρε, Ἐλευθεριά!

Ποιήματα

Σατιρικά

Πεζά

Μεταφράσεις

  • ᾨδὴ τοῦ Πετράρχη

Συλλογές

  • Ἅπαντα τὰ εὑρισκόμενα - Ἰάκωβος Πολυλᾶς (1859)

Ἰταλικὰ ποιήματα

  • La navicella Greca (1851)
  • Saffo
  • In morte di Stelio Marcoran
  • La madre Greca
  • La donna velata
  • L'usignolo e lo sparviere

Ἰταλικὰ πεζά

  • Per Dr. Spiridione Gripari (1820)
  • Elogio di Ugo Foscolo (1827)
ΠΗΓΗ: http://users.uoa.gr/, Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Αναρτήθηκε από στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)