ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΩΝ

Ο Σαμαράς χτίζει την Ελλάδα του 2020

Ξεκαθαρίζει τις ιδεολογικές συντεταγμένες, προτάσσει αξίες, υπόσχεται ανανέωση προσώπων, αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του κόμματος και των νοοτροπιών: την τελευταία εβδομάδα τρεις παρεμβάσεις του πρωθυπουργού σκιαγράφησαν τις προθέσεις του για την χώρα και το κόμμα του, δεδομένου του επικειμένου συνεδρίου τον Ιούνιο: η ομιλία του στην πολιτική επιτροπή της ΝΔ, η ομιλία του για τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και η συνέντευξή του στην εφημερίδα Αξία. «Χτίζουμε την Ελλάδα του 2020 με αυτό το Συνέδριο», δηλώνει ο Αντώνης Σαμαράς, αξιώνοντας να αναδείξει το συνέδριο σε κάτι πολύ ευρύτερο από μια κομματική υπόθεση.

1) Ο πρωθυπουργός όρισε τον χαρακτήρα της παράταξης μέσα από το τρίπτυχο Πατρίδα, Δημοκρατία, Ευρώπη και Ανταγωνιστικότητα:

«Πατρίδα και Δημοκρατία στις μέρες μας πάνε μαζί ή δεν πάνε πουθενά! Το λέμε αυτό και προς τα αριστερά μας και προς τα δεξιά μας:

Και σε αυτούς που επικαλούνται τη δημοκρατία, αλλά περιφρονούν τον πατριωτισμό. Και σε εκείνους που επικαλούνται τον πατριωτισμό, αλλά περιφρονούν τη δημοκρατία. Και οι μεν και οι δε βλάπτουν το ίδιο, Πατρίδα και Δημοκρατία!

Πατρίδα, Δημοκρατία και Ευρώπη πάνε μαζί! Επιμένουμε αταλάντευτα στην ευρωπαϊκή προοπτική. Αυτό επιβάλλει το συμφέρον της χώρας, η θέση μας, η ιδιοσυγκρασία της χώρας, η πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας, η Ιστορία αυτής της πατρίδας. Γιατί χωρίς την Ευρώπη η Ελλάδα είναι απομονωμένη. Ενώ ως αναπόσπαστο μέρος της Ευρώπης, το ελληνικό «εκτόπισμα», η εμβέλεια μας διεθνώς -και ιδιαίτερα στην περιοχή μας– πολλαπλασιάζεται! Κι όταν θέλουμε να αποδεσμεύσουμε τους ενεργειακούς πόρους που έχουμε στο θαλάσσιο μας μέρος, στο χώρο μας, έχουμε ανάγκη τη στήριξη της Ευρώπης. Όπως και η Ευρώπη έχει ανάγκη από τους πόρους μας τους ενεργειακούς. Κι αυτό είναι δύναμη για μας, είναι προοπτική για το μέλλον του τόπου.

Πατρίδα, Δημοκρατία, Ευρώπη και ανταγωνιστικότητα, επίσης, πάνε μαζί! Θέλουμε περισσότερη Ευρώπη αλλά και πιο ανταγωνιστική Ευρώπη. Όχι την Ευρώπη της γραφειοκρατίας. Κι αυτό το καταλαβαίνει ήδη αυτή η Ευρώπη. Με τις αναταράξεις που όλοι παρακολουθείτε ότι περνάει. Γιατί από την τωρινή κρίση, πιστεύω, ότι οι πάντες γίνονται σοφότεροι.

Σήμερα η ίδια η Ευρώπη, άλλωστε, μιλάει για το «δημοκρατικό της έλλειμμα». Αλλά μιλάει και για το «ανταγωνιστικό της έλλειμμα»…

Σήμερα ολόκληρη η Ευρώπη προσπαθεί αυτά τα ελλείμματα να τα ξεπεράσει. Και η Ελλάδα θα συμμετάσχει σ’ αυτή την μάχη, σ’ αυτόν τον αγώνα όλων των ευρωπαϊκών χωρών για περισσότερη και για καλύτερη Ευρώπη. Γιατί όλοι έχουν γίνει σοφότεροι…»

«…Ένα λαϊκό, φιλελεύθερο, δημοκρατικό, πατριωτικό κόμμα, με ευρωπαϊκό προσανατολισμό, όπως το δικό μας, μόνο μαζί με τον ελληνικό λαό μπορεί να καταφέρει τα πολύ μεγάλα!»

2) Συγκεκριμενοποίησε τις αξίες που προτάσσει η παράταξη:

«Αυτές είναι και οι αξίες μας: Ευθύνη, τόλμη, αξιοκρατία, αξιοπρέπεια, φροντίδα για το διπλανό, για τον πιο αδύνατο, για να μπορέσει να ζήσει με αξιοπρέπεια. Διάκριση και ευκαιρίες στους ικανούς. Για να προκόψουν: Οι άξιοι, όχι οι «ημέτεροι» ημών! Το γνωστό. Και μαζί με τους άξιους να προκόψει και ο τόπος.»

Πολλοί δεν φαίνεται να το έχουν αντιληφθεί, μα το αν θα επαληθευτεί στο κόμμα η ανάδειξη των αξίων και όχι των ημετέρων, «των αρίστων και όχι των αρεστών», αποτελεί ένα από τα μεγάλα στοιχήματα, και δη ένα στοίχημα που σήμερα μένει μετέωρο και εισέτι αναμένει την πραγματοποίησή του.

3) Ξεκαθάρισε πως επιδιώκει την διαμόρφωση ενός κόμματος που δεν θα αποτελεί ένα κλειστό παράλληλο σύμπαν, ενώ υπόσχεται την ανάδειξη νέων προσώπων:

«Στην πορεία προς το Συνέδριό μας, οφείλουμε να ανοιχθούμε προς όλη την κοινωνία. Πέρα από όρια, στεγανά, παλαιές διαχωριστικές γραμμές.

Οφείλουμε να αναδείξουμε νέες μορφές εκπροσώπησης και νέα πρόσωπα.»

Το να αναδειχθούν «νέες μορφές εκπροσώπησης» σε ένα κόμμα θεόκλειστο και με πολλά φεουδαρχικά στοιχεία είναι… μεγάλη κουβέντα. Μακάρι, μα θα φανεί στην πράξη, και οι κοινότητες του διαδικτύου θα αποτελέσουν πεδίο επαλήθευσης ή αμαύρωσης. Ως προς τα νέα πρόσωπα, ελπίζουμε να εννοείται καινότητα νοοτροπιών και όχι καινότητα γενικώς, ή… κενότητα ηλικίας (διότι το ζήτημα δεν είναι μόνο πότε γεννήθηκες, αλλά και το τί έχεις κάνει έκτοτε).

4) Θεωρεί ότι η κυβερνητική πράξη του κόμματός του είναι πιστή στις δεσμεύσεις του, ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον σωστό δρόμο και ότι η κόλαση απεφεύχθη, ενώ δρομολογείται η ανάκαμψη και η διόρθωση των αδικιών:

«Στο διάστημα αυτό τηρήσαμε ήδη μια βασική μας προεκλογική δέσμευση [...] ότι δεν θα αφήναμε ποτέ τη χώρα να βγει από το ευρώ. Ότι δεν θα αφήναμε ποτέ τη χώρα μας να καταρρεύσει.[...] Ότι θα αλλάζαμε τους όρους της δανειακής σύμβασης: [...] Συνολικά πετύχαμε τη μεγαλύτερη και την πιο θεαματική παγκοσμίως αναδιάρθρωση χρέους που έχει γίνει ποτέ! Και το πετύχαμε χωρίς να μεσολαβήσει χρεοκοπία. Που αν είχε συμβεί, θα κυνηγούσε την Ελλάδα για πολλές δεκαετίες… [...] Τώρα έχουμε μπροστά μας το μεγάλο στοίχημα της Ανάκαμψης και της Ανάπτυξης. Πρέπει να υλοποιήσουμε αυτά που έχουμε υποσχεθεί: Ανακούφιση στα χαμηλότερα εισοδήματα. Να ελαφρύνουμε τα βάρη των φορολογουμένων. Να αποκαταστήσουμε αδικίες που έγιναν…[...] Τώρα πια μπήκαμε στην τελική ευθεία. Οι Κασσάνδρες για μιαν ακόμα φορά θα διαψευστούν. Δεν θα υπάρξουν άλλα μέτρα λιτότητας! Και μόλις αρχίσει η ανάκαμψη θα αρχίσουν σιγά-σιγά να υπάρχουν και μέτρα ανακούφισης. Όμως τα παλιά σφάλματα – που τόσο ακριβά πληρώσαμε – δεν θα τα επαναλάβουμε ως χώρα!

Μέτρα κοινωνικής δικαιοσύνης, διεύρυνσης της φορολογικής βάσης, ενίσχυσης της συνοχής, μέτρα ανάπτυξης που δημιουργούν ευκαιρίες. Αυτά παίρνουν προτεραιότητα, μόλις ξεκινήσει η Ανάκαμψη…

Ό,τι περάσαμε ως τώρα, σε λίγα χρόνια θα είναι μια κακή ανάμνηση. Όμως, αυτά που αποτρέψαμε, αυτά που θα συνέβαιναν αν δεν είχαμε αλλάξει σελίδα, θα κάναμε πολλές δεκαετίες για να τα ξεπεράσουμε.»

Μίλησε για αλλαγή του Συντάγματος, για βαθιές μεταρρυθμιστικές τομές. Σημειώνουμε επίσης την αναφορά του σε «πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική» στην ομιλία για τον Κ. Καραμανλή, ενώ ξεκαθάρισε στην συνέντευξή του την κυβερνητική στάση απέναντι στις αντιπολιτευτικές νοοτροπίες: «στον αγώνα να σηκώσουμε τη χώρα στα πόδια της δεν έχουμε εχθρούς, αλλά θα είμαστε αυστηροί με όσους εμποδίζουν την προσπάθεια και θέλουν την Ελλάδα “γονατισμένη” [...] Εξήγησα στον κ. Τσίπρα σε τι «δε μασάμε»:Δεν καταλαβαίνουμε από απειλές. Διότι η εφημερίδα που πρόσκειται στο κόμμα του μας απειλούσε με «φυλακή», πρωτοσέλιδα μάλιστα, αν κάνουμε εκείνο που γίνεται παντού αλλού στον υπόλοιπο κόσμο. Του έδειξα το δημοσίευμα αυτό μέσα στη Βουλή. Του έδωσα τη δυνατότητα να το αποκηρύξει. Δεν το έκανε. Έχουν δει τι δημοσιεύουν δικά τους έντυπα και δημοσιογράφοι τους οποίους οι ίδιοι ανοιχτά προστατεύουν; Μέχρι και μένα εμφανίζουν επίσης πρωτοσέλιδο, πυροβολημένο στο κεφάλι με φωτομοντάζ, πρωτοφανούς κακοποίησης. Ούτε αυτό το αποκήρυξαν. Το «δε μασάμε» τους πείραξε; Να το ξέρουν λοιπόν: Εμάς δεν μας τρομοκρατούν. Αυτά που ήξεραν να τα ξεχάσουν.»

Ο πρωθυπουργός και πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας προέταξε ένα δυναμικό άνοιγμα του κόμματος εν όψει του συνεδρίου: «Δεν θέλω να είναι ένα κόμμα που απλά παραμονές του Συνεδρίου ανοίγεται στην κοινωνία. Είναι ψεύτικο αυτό. Ξεκινάμε από τώρα. Όχι μόνο για τις γνωστές συγκεντρώσεις. Σας είπα. Προτάσεις, ποιότητα, κουβέντα, συζήτηση σε βάθος για κάθε ξεχωριστή περιοχή παντού.»

Ένα ενδεχόμενο πραγματικό άνοιγμα του κόμματος, όπως και μια πραγματική αναγέννησή του, έχει βέβαια ορισμένες προϋποθέσεις: όπως είναι λογικό και φυσιολογικό, το συνέδριο εκ καταστατικού απαρτίζεται σχεδόν αποκλειστικά από κομματικούς και συνδικαλιστικούς εκπροσώπους, καθώς και τους εκπροσώπους της κομματικής νεολαίας. Αν όμως υποθέσουμε πως ο Αντώνης Σαμαράς συμμερίζεται την άποψη πως οι δομές και οι νοοτροπίες της κομματικής βάσης ενός κόμματος «βαθιάς μεταπολίτευσης» όπως η ΝΔ χρήζουν πραγματικής ανανέωσης σε ένα περιβάλλον μετα-μεταπολιτευτικό, πώς γίνεται οι ίδιοι οι άνθρωποι της παλιάς αυτής βάσης να… αυτοακυρωθούν και να δομήσουν κάτι πραγματικά διαφορετικό σε αυτό το συνέδριο; Έχετε πάει ποτέ σε τοπική οργάνωση να καταλάβετε τί εννοώ; Μέχρι τώρα, για να εκλεγεί ένας απλός ενδιαφερόμενος και πολιτικοποιημένος πολίτης ως σύνεδρος δεν χρειάζεται να έχει απλώς «δόντι», αλλά ολόκληρη την οδοντοστοιχία!

Θα διαπιστώσουμε την ριζοσπαστικότητα του συνεδρίου πριν αυτό λάβει χώρα, κρίνοντας από το ποιοί θα δικαιούνται τελικά να συμμετάσχουν ως σύνεδροι – και ποιοί θα αποκλεισθούν, καίτοι ενδιαφερόμενοι. Θα κληθούν άνθρωποι σε αυτό το συνέδριο (εννοείται ως σύνεδροι, όχι ως παρατηρητές) οι οποίοι είτε δεν είναι οργανωμένοι σε τοπικές, νεολαίες και συνδικαλιστικούς φορείς, είτε ενδιαφέρθηκαν να συμμετάσχουν στα προαναφερθέντα αλλά συνάντησαν τις θεόκλειστες πόρτες ενός κόμματος-φρουρίου και εξορίσθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες;

Οφείλουμε να σημειώσουμε πως όσο σημαντική είναι η δημιουργία των υψηλών προσδοκιών από πλευράς Σαμαρά, τόσο καταστροφική θα είναι η ματαίωσή τους. Υπήρξαν φορές που το άλλοτε σύνθημα «η παράταξη των αξίων και των αξιών» δεν επιβεβαιώθηκε στην πράξη, πραγματικά δοκιμάζοντας τις αντοχές των υποστηρικτών του Σαμαρά, ενώ το αίτημα για «νέα πρόσωπα» και κυρίως νέας νοοτροπίας πρόσωπα εν πολλοίς εκκρεμεί, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Παραδείγματος χάριν, άλλα κόμματα της «βαθιάς μεταπολίτευσης» επώασαν προσδοκίες και υποσχέθηκαν μεγάλες αλλαγές, ονομάζοντας μάλιστα το συνέδριό τους «συντακτικό». Αντί των αλλαγών, προτάσσουν διαβρωμένους φοιτητοπατέρες-κομματανθρώπους ως «ανανέωση», και δη στην προβεβλημένη θέση του Γραμματέα του κόμματος, με άλλοθι προσόντος την βιολογική ηλικία. Μια τέτοια πασοκικού τύπου εξέλιξη στην Νέα Δημοκρατία θα ήταν πραγματική καταστροφή σε επίπεδο συμβόλων (δηλαδή: σε επίπεδο πολιτικής), ωμή αμαύρωση των εσωκομματικών ελπίδων που γέννησε η εκλογή Σαμαρά.

Παρά την φιλολογία των τελευταίων μηνών, δεν εντοπίστηκε κάποια αναφορά σε «νέο κόμμα», με ό,τι μια τέτοια αναφορά θα μπορούσε να σημαίνει και να συνεπάγεται. Τακτική, κρυμμένοι άσσοι στο μανίκι ή business as usual; Εγκαταλείφθηκε η προοπτική μιας πραγματικά εκ βάθρων αλλαγής σε ουσιαστικό και συμβολικό επίπεδο, ή χρειάζεται απλώς να δείξουμε περισσότερη υπομονή;

Επειδή «η πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων», ελπίζουμε πέρα από τις ουσιαστικές αλλαγές και δίπλα στις λοιπές συμβολικές αλλαγές να χαρισθεί στο κόμμα της παρατάξεως δεξιώτερα του κέντρου και ένα πραγματικά νέο όνομα, ώστε να διακηρύξει στην κοινωνία πως έχει αντιληφθεί ότι βρίσκεται σε μια πραγματικά νέα εποχή…

Μέσα στους επόμενους λίγους μήνες θα δούμε πραγματικά «πού το πάει ο ψηλός». Αν θα δωρίσει στην χώρα έναν κομματικό φορέα άξιο να πραγματοποιήσει τις μεγάλες αλλαγές, ή αν θα επιμείνει να επιχειρεί την μετάγγιση του νέου κρασιού στα παλιά ασκιά – εξ ορισμού επί ματαίω.

Σωτήρης Μητραλέξης