ΙΜΙΑ : Η ΘΥΣΙΑ...
Η κρίση των Ιμίων άρχισε, πριν από δεκαεπτά χρόνια, με αφορμή
την προσάραξη πλοίου στις ελληνικές βραχονησίδες και λίγο έλειψε εκείνη
την περίοδο να οδηγηθούν σε ένοπλη σύγκρουση Ελλάδα και Τουρκία.
Δεκαεφτά χρόνια συμπληρώνονται από τα Ίμια
Η κρίση των Ιμίων άρχισε, πριν από δεκαεπτά χρόνια, με αφορμή
την προσάραξη πλοίου στις ελληνικές βραχονησίδες και λίγο έλειψε εκείνη
την περίοδο να οδηγηθούν σε ένοπλη σύγκρουση Ελλάδα και Τουρκία.
Οι ΗΠΑ αλλά και το ΝΑΤΟ παρενέβησαν με αποτέλεσμα η ένταση να εκτονωθεί και οι δύο χώρες να αποσύρουν τους στόλους τους.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Στις 25 Δεκεμβρίου 1995 έγινε το πρώτο επεισόδιο. Τότε, το τουρκικό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε σε αβαθή ύδατα κοντά στις βραχονησίδες και εξέπεμψε σήμα κινδύνου.
Το πλησιέστερο στην περιοχή ήταν το λιμεναρχείο Καλύμνου που διέθεσε ρυμουλκό για να αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο. Όμως, δεν ήταν τόσο εύκολο αφού ο πλοίαρχός του αρνήθηκε και υποστήριζε ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή. Περίμενε δε από τις τουρκικές αρχές να του προσφέρουν βοήθεια.
Μία ημέρα αργότερα, το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο, μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα, Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Τσινάρ Εγκίν, ότι αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στις 27 Δεκεμβρίου ενημέρωσε την ελληνική πρεσβεία λέγοντας ότι υπήρχε πρόβλημα με τα Ίμια, ανεξάρτητα από το ποιος θα αναλάμβανε τη διάσωση του πλοίου.
Μία ημέρα αργότερα, δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το ίδιο πρωινό μάλιστα ένα τουρκικό, πλήρως εξοπλισμένο, μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Ο Τούρκος πιλότος διασώθηκε μετά από τη βοήθεια που του έδωσαν Έλληνες.
Στις 29 Δεκεμβρίου, το τουρκικό ΥΠΕΞ με ανακοίνωσή του στο αντίστοιχο ελληνικό, ανέφερε ότι οι βραχονησίδες είναι καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ και γι’ αυτό το λόγο ανήκουν στην Τουρκία.
Τότε, ο τότε δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, που είχε την υποψία ότι η Τουρκία προσανατολίζεται σε εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά στις 25 Ιανουαρίου 1996. Μαζί του είχε τον αστυνομικό διευθυντή του νησιού, έναν ιερέα και δύο κατοίκους.
Τα τηλεοπτικά τουρκικά κανάλια άρχισαν να μεταδίδουν εικόνες με την ελληνική σημαία να κυματίζει. Στη γειτονική χώρα προκλήθηκε σάλος. Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη έφτασαν με ελικόπτερο εκεί, κατέβασαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική.
Το χειρότερο ήταν ότι βιντεοσκόπησαν και πρόβαλαν σε τηλεοπτικό τουρκικό δίκτυο την επιχείρησή τους με αποτέλεσμα το θέμα να πάρει τεράστιες διαστάσεις.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ελληνικά και τουρκικά πολεμικά κινήθηκαν στην περιοχή με την ένταση να κλιμακώνεται τις επόμενες ημέρες.
Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό «Αντωνίου» του Πολεμικού Ναυτικού απέστειλε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Εκείνο το βράδυ έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη βραχονησίδα χωρίς να τους αντιληφθούν τα τούρκικα πολεμικά.
Μία ημέρα μετά, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, με προγραμματικές δηλώσεις από τη Βουλή, έστειλε μήνυμα στην Τουρκία ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η χώρα μας θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά.
Στις 30 Ιανουαρίου, η τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, είπε ότι την επόμενη μέρα η ελληνική σημαία θα έχει κατέβει από τα Ίμια.
Τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου 1996 έγινε σύσκεψη στο γραφείο του τότε πρωθυπουργού με τον τότε υπουργό Εξωτερικών, Θεόδωρο Πάγκαλο, να φθάνει καθυστερημένα. Στο ΓΕΕΘΑ έφθαναν πληροφορίες ότι οι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 4.30 το πρωί ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού φεύγει από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Είκοσι λεπτά αργότερα, το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 Τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ.
Αργότερα ανασύρθηκαν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει εκφραστεί μία σίγουρη απάντηση.
Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους πάντως ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου.
Οι Αμερικανοί τότε μέσω του υφυπουργού Εξωτερικών, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, επέβαλαν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no flags» (κανένα πλοίο, κανένα στράτευμα, καμία σημαία) διεμήνυαν. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.
Η κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Παρ' όλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Στις 25 Δεκεμβρίου 1995 έγινε το πρώτο επεισόδιο. Τότε, το τουρκικό πλοίο Φιγκέν Ακάτ προσάραξε σε αβαθή ύδατα κοντά στις βραχονησίδες και εξέπεμψε σήμα κινδύνου.
Το πλησιέστερο στην περιοχή ήταν το λιμεναρχείο Καλύμνου που διέθεσε ρυμουλκό για να αποκολλήσει το τουρκικό πλοίο. Όμως, δεν ήταν τόσο εύκολο αφού ο πλοίαρχός του αρνήθηκε και υποστήριζε ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή. Περίμενε δε από τις τουρκικές αρχές να του προσφέρουν βοήθεια.
Μία ημέρα αργότερα, το λιμεναρχείο ενημέρωσε την αρμόδια διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών, το οποίο, μέσω του γραμματέα της ελληνικής πρεσβείας στην Άγκυρα, Γιάννη Παπαμελετίου, ειδοποίησε τον γραμματέα της Διεύθυνσης Ελληνικών Υποθέσεων του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, Τσινάρ Εγκίν, ότι αν δεν παρέμβαινε ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδύνευε.
Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών στις 27 Δεκεμβρίου ενημέρωσε την ελληνική πρεσβεία λέγοντας ότι υπήρχε πρόβλημα με τα Ίμια, ανεξάρτητα από το ποιος θα αναλάμβανε τη διάσωση του πλοίου.
Μία ημέρα αργότερα, δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκόλλησαν το τουρκικό φορτηγό και το οδήγησαν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το ίδιο πρωινό μάλιστα ένα τουρκικό, πλήρως εξοπλισμένο, μαχητικό αεροσκάφος κατέπεσε στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Ο Τούρκος πιλότος διασώθηκε μετά από τη βοήθεια που του έδωσαν Έλληνες.
Στις 29 Δεκεμβρίου, το τουρκικό ΥΠΕΞ με ανακοίνωσή του στο αντίστοιχο ελληνικό, ανέφερε ότι οι βραχονησίδες είναι καταχωρημένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ και γι’ αυτό το λόγο ανήκουν στην Τουρκία.
Τότε, ο τότε δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, που είχε την υποψία ότι η Τουρκία προσανατολίζεται σε εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά στις 25 Ιανουαρίου 1996. Μαζί του είχε τον αστυνομικό διευθυντή του νησιού, έναν ιερέα και δύο κατοίκους.
Τα τηλεοπτικά τουρκικά κανάλια άρχισαν να μεταδίδουν εικόνες με την ελληνική σημαία να κυματίζει. Στη γειτονική χώρα προκλήθηκε σάλος. Δύο δημοσιογράφοι της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη έφτασαν με ελικόπτερο εκεί, κατέβασαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική.
Το χειρότερο ήταν ότι βιντεοσκόπησαν και πρόβαλαν σε τηλεοπτικό τουρκικό δίκτυο την επιχείρησή τους με αποτέλεσμα το θέμα να πάρει τεράστιες διαστάσεις.
Σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα ελληνικά και τουρκικά πολεμικά κινήθηκαν στην περιοχή με την ένταση να κλιμακώνεται τις επόμενες ημέρες.
Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό «Αντωνίου» του Πολεμικού Ναυτικού απέστειλε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική. Εκείνο το βράδυ έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη βραχονησίδα χωρίς να τους αντιληφθούν τα τούρκικα πολεμικά.
Μία ημέρα μετά, ο τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, με προγραμματικές δηλώσεις από τη Βουλή, έστειλε μήνυμα στην Τουρκία ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η χώρα μας θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά.
Στις 30 Ιανουαρίου, η τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας, Τανσού Τσιλέρ, είπε ότι την επόμενη μέρα η ελληνική σημαία θα έχει κατέβει από τα Ίμια.
Τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου 1996 έγινε σύσκεψη στο γραφείο του τότε πρωθυπουργού με τον τότε υπουργό Εξωτερικών, Θεόδωρο Πάγκαλο, να φθάνει καθυστερημένα. Στο ΓΕΕΘΑ έφθαναν πληροφορίες ότι οι Τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια. Στις 4.30 το πρωί ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού φεύγει από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Είκοσι λεπτά αργότερα, το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 Τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ.
Αργότερα ανασύρθηκαν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει εκφραστεί μία σίγουρη απάντηση.
Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους πάντως ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου.
Οι Αμερικανοί τότε μέσω του υφυπουργού Εξωτερικών, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, επέβαλαν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no flags» (κανένα πλοίο, κανένα στράτευμα, καμία σημαία) διεμήνυαν. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.
Η κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών.
Παρ' όλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου